Voorlijke Peuters

Gelukkig worden hoogbegaafde kinderen steeds vroeger ‘ontdekt’. Alhoewel er bij heel jonge kinderen officieel nog gesproken wordt over een ‘ontwikkelingsvoorsprong’, is toch vaak in combinatie met de informatie vanuit de ouder(s) al duidelijk dat het mogelijk om hoogbegaafdheid gaat.
Eerder signaleren komt mede doordat er steeds meer bekend is over begaafdheid (ook bij kinderdagverblijven, consultatiebureaus en kleutergroepen) en ook doordat het bij oudere broers en zusjes bijvoorbeeld is vastgesteld.

Juist in de peuter- en kleuterfase, als de voorlijke peuter net naar de peuterspeelzaal of naar school gaat, is het van belang aandacht te besteden aan de juiste begeleiding. Een jonge peuter of kleuter ontleent (soms voor het eerst) een deel van zijn of haar zelfbeeld aan de groep. Wanneer deze groep nu juist heel anders doet en denkt dan dit kind, loopt de betreffende kleuter het gevaar zich snel te gaan aanpassen aan de norm en gewoontes die binnen de groep gangbaar zijn. Het is dan bijvoorbeeld mogelijk dat het kind in de eigen tekenontwikkeling al koppoters tekent, maar terugvalt naar gekras. Meer signalen om alert te zijn: een kind valt (ogenschijnlijk!) terug in de taalontwikkeling, vraagt (te) veel aandacht van de leerkracht, houdt zich afzijdig op het plein, wil niet naar school (teleurgesteld in het ‘eindelijk leren’), ontwikkelt buik- en/of hoofdpijnklachten.

Het komt ook frequent voor dat ouder(s) en de leerkracht beiden een heel andere visie op hetzelfde kind hebben. Dan doet het kind thuis waar het in de eigen ontwikkeling aan toe is, maar op school is het zich al aan het aanpassen aan de groep. Dit kan de voorbode zijn van (structureel) onderpresteren. Vastgesteld is dat dergelijke aanpassing geen kwestie van maanden maar weken of soms dagen is, waardoor het zonder voorinformatie voor een leerkracht wel erg moeilijk kan worden om de begeleidingsbehoeften van het kind juist in te schatten.

We kunnen concluderen dat problemen kunnen ontstaan door:

  • het verder zijn in sociale ontwikkeling in vergelijking met leeftijdgenootjes, waardoor er een ander verwachtingspatroon leeft en vervolgens sociale problemen kunnen ontstaan (zie ook ‘sociale en emotionele ontwikkeling’)
  • gebrek aan contact met klas- en leeftijdgenoten, wat kan leiden tot grote eenzaamheid
  • het ontbreken van materialen, passend bij de ontwikkeling van de kleuter met een ontwikkelingsvoorsprong

Hoe kun je het kind bij deze problematiek nu hulp bieden?

  • Allereerst door uitleg: vertel het kind wat er met hem of haar ‘aan de hand is’
  • Spreek het kind aan op het eigen ontwikkelingsniveau, los van kalenderleeftijd
  • Zorg voor gezelschap van ontwikkelingsgelijken (niet perse leeftijdsgenoten)
  • Maak een (ruime!) afspraak met de leerkracht voor intake/overdracht
  • Zoek, indien nodig, hulp van buitenaf om de begeleidingsbehoeften te verduidelijken en mogelijke oplossingen aan te reiken.

Het is van groot belang voor de ontwikkeling van uw kind om er op tijd bij te zijn. Liever preventieve aanpassing in de begeleiding dan curatief, wanneer er al ‘problemen’ zijn ontstaan.