Onderzoeksmogelijkheden

Binnen HIQ worden verschillende onderzoeksopties geboden die, afhankelijk van de hulpvraag, los van elkaar of gecombineerd kunnen worden afgenomen. U kunt dit voor zich zien als de schematische weergave hiernaast, met een basisonderzoek en (al dan niet uitgebreid) aanvullend onderzoek.

Optie A) enkelvoudig onderzoek

Wanneer uw vraag met name gericht is op de cognitieve capaciteiten (is het kind meer- of hoogbegaafd) en de eventuele sterktes en zwakten van een kind op dit vlak, dan is een intelligentieonderzoek meestal voldoende. De resultaten hiervan, aangevuld met de uitgebreide observaties, bieden allerhande adviezen voor begeleiding op school en thuis.

Optie B) Breed psychologisch onderzoek

Soms is het echter wenselijk om het kind wat breder in kaart te brengen. U wilt bijvoorbeeld graag wat meer inzicht krijgen in de (al dan niet bewuste) denkprocessen van uw kind, de interne belevingswereld en de sociale en emotionele ontwikkeling. Of misschien speelt er de vraag of er naast mogelijke begaafdheid ook aanwijzingen zijn voor een vorm van ontwikkelingsproblematiek (bijv. autismespectrumstoornis, ADHD). Het intelligentieonderzoek kan dan worden uitgebreid met een persoonlijkheidsonderzoek, hetgeen een breed psychologisch onderzoek oplevert. Persoonlijkheidsonderzoek kan ook losstaand (A) worden afgenomen, maar intelligentieonderzoek is bij vrijwel alle hulpvragen toch een fijne toevoeging en een basismeting waartegen de resultaten uit persoonlijkheidsonderzoek kunnen worden geïnterpreteerd. Losstaand wordt het daarom vrijwel alleen maar afgenomen als intelligentieonderzoek al elders uitgevoerd was.

Optie C) Onderzoek uitgebreid met screening

In de praktijk blijkt dat ouders soms nét nog een extra laagje in hun hulpvraag hebben waar zij de focus graag op zouden willen richten, terwijl enkel het intelligentieonderzoek niet de ruimte biedt voor die verschoven focus. Een heel persoonlijkheidsonderzoek toevoegen lijkt echter wat overdreven en extra belastend voor het kind. In dat geval kan gekozen worden voor het toevoegen van een korte screening gericht op een specifieke lichte hulpvraag. U kunt hierbij denken aan een aanvullende screening gericht op executief functioneren (zit daar nu een specifieke kwetsbaarheid of niet?), of een verkorte screening van sociaal en emotioneel functioneren.

Het vertrekpunt is, zoals bij al onze zorg, dat we zo weinig als mogelijk, maar zoveel als nodig zullen inzetten.

Hoe kiest u dit?

Het is volkomen begrijpelijk als u nog niet, of niet zeker weet welke onderzoeksoptie de best passende is bij uw hulpvraag. Of misschien hebt u zo uw reserves bij bepaalde onderzoeksopties, waardoor u eerst meer vragen wilt kunnen stellen. Onderzoekstrajecten worden altijd voorafgegaan door een intakegesprek met de onderzoeker (nog zonder uw kind). Tijdens dit gesprek kunnen wij met u meedenken welk traject uw vraag het beste kan beantwoorden.

Intelligentieonderzoek

Dit onderzoek houdt in dat met een vaste selectie aan taakjes (bijv. puzzels, quizvragen, logische raadsels) gekeken wordt hoe de cognitieve capaciteiten van uw kind zijn opgebouwd. Heeft het relatief sterke en minder sterke kanten? Zijn er uitgesproken zwaktes, en hoe kan het kind hier mogelijk voor (leren) compenseren? Of heeft het kind een heel gebalanceerd profiel en welke begeleiding past hier dan bij? Om te spreken van hoogbegaafdheid houden we aan dat de intelligentie >130 gemeten moet zijn, maar een intelligentieonderzoek geeft u naast die conclusie nog veel breder informatie over de sterktes en zwaktes, werkhouding en aanpak van uw kind. Het vormt een goede basis om verdere (adviezen voor) begeleiding op af te kunnen stemmen.

Het onderzoek beslaat 2 tot 2,5 uur en wordt in principe afgenomen in de ochtend. Alvorens te beginnen aan het onderzoek krijgt uw kind een duidelijk beeld van wat hij/zij kan verwachten. Ook is er ruimte voor pauzes om wat te eten en drinken of even stoom af te blazen. Een intelligentieonderzoek is een gestructureerd onderzoek, maar het is alles behalve ‘alleen aan een tafeltje zitten en blaadjes invullen’. Het kind krijgt ruimte om te bewegen, grapjes te maken en ontspannen te laten zien wat het kan en weet. Onderzoekers binnen HIQ hebben uiteraard ervaring met het werken met kinderen die faalangstig zijn, onderpresteren, een beelddenkende leerstijl hebben en/of hooggevoelig zijn. De onderzoeker is erop gericht uw kind zo veel mogelijk op diens gemak te stellen en zo goed mogelijk tot zijn/haar recht te laten komen. Als dat een bepaalde specifieke aanpak behoeft, wordt dit in de onderzoeksrapportage middels observaties en handelingsgerichte adviezen voor u vastgelegd. Op die manier worden de capaciteiten van uw kind objectief in kaart gebracht, maar krijgen wij via onze observaties ook een uitgebreid beeld van de manier van werken, valkuilen en persoonlijkheidskenmerken. Zo kunnen we ook wanneer uw kind onverhoopt toch niet optimaal tot zijn recht kan komen binnen de test, op basis van de observaties toch op maat gesneden en waardevolle adviezen geven. Tijdens het adviesgesprek nemen we de resultaten en observaties met u door. Daarnaast ontvangt u van ons een uitgebreide rapportage.

Welke test wordt er afgenomen?

Binnen HIQ wordt gewerkt met zowel de internationaal gebruikte Wechsler testbatterijen als de RAKIT-2 (Nederlands ontwikkelde intelligentietest). Afhankelijk van de leeftijd en op inschatting van de betrokken psycholoog wordt gebruik gemaakt van de Wechsler kleutertest (WPPSI-III), de test voor kinderen van 6 t/m 16 jaar (WISC-III of WISC-V) of de RAKIT-2. Wanneer uw kind op een grensleeftijd is, wordt in afstemming met de ouders besloten welke test het beste zou passen. De test kan alleen in het Nederlands worden afgenomen, waardoor het belangrijk is dat dit de moedertaal is. Binnen HIQ hebben we echter ruime ervaring met kinderen die meertalig zijn opgevoed of op een International School zitten, waardoor in beantwoording ook geschakeld kan worden naar Engels en Duits. Wij voeren momenteel zelf geen intelligentieonderzoek bij volwassenen (16+) uit, maar krijgen dit verzoek natuurlijk weleens. Hiervoor verwijzen wij graag naar een ervaren collega uit het veld, werkzaam in Amsterdam en Utrecht.

Persoonlijkheidsonderzoek

Gezien de asynchrone ontwikkeling die we bij veel begaafde kinderen zien (zie aanvullende beschrijving onder “Meer Over”), speelt er geregeld ook een vraag over de sociale en emotionele ontwikkeling van het kind. Is er sprake van frustratie (vanuit het ‘anders voelen’, zich niet begrepen voelen) of vastlopen in sociaal contact? Of speelt er misschien toch ook een wat diepere problematiek dan vanuit de begaafdheid verwacht zou kunnen worden?

Persoonlijkheidsonderzoek kent geen vast protocol of strak programma waar aan vastgehouden wordt. Allerhande vragen rondom de sociale en emotionele ontwikkeling, mogelijke faalangst, ontwikkelingsproblematiek, traumatische ervaringen, executief functioneren of ‘slechts’ wat meer inzicht in de denk- en keuzeprocessen van uw kind kunnen hiermee beantwoord worden. Afhankelijk van uw hulpvraag worden verschillende instrumenten en materialen op maat gekozen en gecombineerd. Ook vragen we u en de school soms om wat standaard vragenlijsten in te vullen om ook deze (eventueel verschillende) visies op de situatie mee te kunnen nemen in het geheel. Deze brede aanvulling op de basismeting middels intelligentieonderzoek geeft u meer inzichten in en handvatten bij het gedrag van uw kind, en vormt een mooi vertrekpunt voor een plan van aanpak op school of een behandelplan.

Binnen HIQ werken we handelingsgericht en niet diagnosticerend. Dat wil zeggen dat vanuit een breed psychologisch onderzoek nooit een DSM diagnose zoals autismespectrumstoornis of AD(H)D volgt. Wel krijgt u gerichte adviezen voor de begeleiding van uw kind, gebaseerd op zijn/haar gehele persoontje. Mochten wij vanuit het onderzoek de indruk hebben dat er aanleiding is om te denken aan aanvullende ontwikkelingsproblematiek, dan zullen we dit wel met u bespreken en indien gewenst doorverwijzen naar een partij die hier gericht in kan diagnosticeren of begeleiden.

Afspraak maken?

Neem contact op via ons e-mailadres om een afspraak voor intake- en of onderzoeksmomenten in te plannen.
U wordt dan direct in contact gebracht met de juiste zorgverlener.